James Bond Cars
Een goede Bond film gaat gepaard met iconische auto’s die ook nog eens helemaal volgeladen zijn met gadgets. Toch vraag je jezelf altijd af na het zien van een nieuwe Bond film welke auto het was waarin James over de weg scheurde. In deze blog wordt het allemaal duidelijke welke auto er nou precies in welke film zat en wat haar rol daarin was.
De volledige collectie
1. Sunbeam Alpine Series II (1961)
Bond begon niet met een Aston Martin maar de eerste film werd afgetrapt met een Sunbeam Alpine Series II. Het voertuig werd op de proef gesteld tijdens een achtervolging op een klif in de film ‘Dr. No’ (1962). Naar verluidt is de auto geleend van een lokale inwoner voor de filmopnames om zo importkosten te vermijden, de auto was geleend voor 2 dagen tegen een vergoeding van 10 pond per dag.
De vier cilinder 2.3 liter motor van de Sunbeam zorgde voor een totaal vermogen van 80 PK. De auto had hierdoor een maximale snelheid van 161 km/h en een handgeschakelde 4 bak. De Sunbeam bleef een icoon uit de eerste film en is niet meer teruggekomen naar ‘Dr. No’ (1962)
2. Bentley Mark IV Drophead (1931)
Een jaar later stond er alweer een nieuwe Bond film klaar en die moest natuurlijk ook voorzien worden van een prachtig exemplaar namelijk, de Bentley Mark IV Drophead. Voor het publiek was dit een opvallende keuze aangezien de auto al 30 jaar oud was bij de release van de film. Bond gebruikte de auto in de film ‘From Russia with Love’ (1963) om met zijn date te gaan picknicken. Na een telefoontje van het hoofdkantoor moest hij gelijk weer terug naar huis. Echter konden ze nog wel genieten van de auto toen het dak eraf ging.
De auto werd geproduceerd tussen 1933 en 1939 en er zijn in totaal 2411 exemplaren op de markt gekomen. De auto beschikte over een 110 PK en onder de motorkap lag een sterke 6-cilinder motor die zorgde voor een maximale snelheid van 144 km/h. Net als de Sunbeam was de Bentley ook een 4 bak. De auto verscheen enkel in deze film.
3. Aston Martin DB5 (1964)
Als je aan een James Bond auto denkt dan is je eerste gedachte de Aston Martin DB5. Het oorspronkelijke idee was om een DB Mark III te gebruiken voor de film, echter heeft de producent toch gekozen voor een DB5 die 3 maanden voorafgaand was uitgebracht. De DB5 van James was natuurlijk niet een normale DB5, de auto was volgeladen met allerlei soorten gadgets. De bekendste gadgets waren de schietstoelen, het rookgordijn, de machinegeweren en de banden snijders.
De auto zelf beschikt over 282 – 325 PK door de verschillende films heen. Verder was hij handgeschakeld met 5 versnellingen of een Borg-Warner automaat en beschikte over een D0HC Straight-6 4.0 L motor. De auto was niet alleen te zien in de film Goldfinger (1964), maar ook in Thunderball (1965), Goldeneye (1995), Tomorrow Never Dies (1997), Casino Royale (2006), Skyfall (2012), Spectre (2015) en de laatste film No Time to Die (2021). Dit toont wel dat de Aston Martin DB5 het icoon is van alle Bond auto’s.
4. Toyota 2000GT (1967)
Nummer 6 in de lijst was niet direct de auto van Bond, maar zijn vrouw Tracy Di Vicenzo. Zij reed in de auto in de film ‘On Her Majesty’s Secret Service’ (1969) terwijl ze aan het vluchten waren voor de vijand. Dit keer moest Tracy laten zien welke power zij had achter het stuur en dit deed ze behoorlijk goed. Uiteindelijk rollen de vijanden om tijdens de achtervolging en exploderen ze. Hierdoor kwamen Bond en Tracy weg in de Mercury.
De auto werd verkocht voor £356,500 pond wat omgerekend 424.000 euro op 17 december 2020, maar wat kreeg de eigenaar hiervoor? De auto beschikt over een 7.0 Liter V8 motor die zorgde voor een totaal vermogen van 335 PK met een 4 versnellingsbak.
5. Mercury Cougar XR-7 (1969)
Nummer 5 in de lijst was niet direct de auto van Bond, maar zijn vrouw Tracy Di Vicenzo. Zij reed in de auto in de film ‘On Her Majesty’s Secret Service’ (1969) terwijl ze aan het vluchten waren voor de vijand. Dit keer moest Tracy laten zien welke power zij had achter het stuur en dit deed ze behoorlijk goed. Uiteindelijk rollen de vijanden om tijdens de achtervolging en exploderen ze. Hierdoor kwamen Bond en Tracy weg in de Mercury.
De auto werd verkocht voor £356,500 pond wat omgerekend 424.000 euro op 17 december 2020, maar wat kreeg de eigenaar hiervoor? De eigenaar kreeg een 7.0 Liter V8 motor die zorgde voor een totaal vermogen van 335 PK, hierbij moest die alleen nog wel schakelen maar dat maakt het autorijden juist leuker.
6. Aston Martin DBS (1969)
De acteur George Lazenby had het geluk dat hij 007 mocht spelen in een van de beste Bond films volgens de fans ‘On Her Majesty’s Secret Service’ (1968). De auto speelde een grote rol in de film met een tragisch moment erin voor Bond en zijn vrouw. Terwijl zij reden in de DBS werd zijn vrouw naast hem vermoord door de vijand die haar doodschoot. De auto beschikte over een geheim telescopisch geweer in het dashboardkastje.
De auto zelf beschikt over 286 PK en had een handgeschakelde 5 bak, maar kon ook als automaat besteld worden. De auto was niet alleen een belangrijke rol in de film ‘On Her Majesty’s Secret Service’, maar ook werd de auto gebruikt in de film ‘Diamonds are Forever’ (1971) waar deze nog werd uitgerust met raketten in het laboratorium van Q. De Aston Martin DBS was de laatste auto die werd geproduceerd onder eigendom van David Brown, naar wie de DB-serie is vernoemd.
7. Ford Mustang Mach 1 (1971)
In een achtervolging met de politieagenten van Las Vegas scheurt Bond over de weg met zijn Ford Mustang in de film ‘Diamonds are Forever’ (1971). Bond wist het zo mooi te regelen dat de agenten tegen elkaar aanbotste waarbij Bond wist te ontsnappen. Op een bepaald punt in de film wist Bond de Mustang op 2 wielen te laten rijden om zo te ontsnappen van zijn vijand.
De auto heeft meerdere versies met verschillende specificaties, maar deze auto was waarschijnlijk gehuurd en had een standaarduitvoering. Dit model werd geproduceerd met een 7.0 liter V8 motor en een automatische versnelling. De Mustang werd alleen gepresenteerd in de film ‘Diamonds are Forever’ (1971).
8. AMC Hornet X Hatchback (1974)
De onervaren collega van Bond, Mary Goodnight, werd ontvoerd en hierdoor moest Bond haar te hulp schieten in de film ‘The Man with the Golden Gun’ (1974). Dit kon Bond natuurlijk niet te voet doen en hij stal een AMC Hornet uit de showroom die hij dwars door het raam reed. Tijdens een achtervolging zag Bond een vervallen brug en keerde hij zich om, om de sprong te gaan wagen over de rivier. Tijdens zijn sprong maakte hij een 360 graden draai die ervoor zorgde dat dit een van de beste stunts werd in de Bond films van deze tijd.
Dit prachtige model beschikt over een V8 motor die 175 PK oplevert. Dit zorgde voor een 0-100 tijd van 8.9 seconden, net als zijn voorganger was dit ook een automaat. De auto was alleen te zien in ‘The Man with the Golden Gun’ (1974), maar dat geeft de prachtige stunt ook een mooi plekje.
9. Lotus Esprit S1 (1977)
Een nieuwe Bond acteur werd geïntroduceerd, Roger Moore en dit bracht ook een nieuw soort auto met zich mee in de film ‘The Spy Who Loved Me’ (1977). De Lotus was niet zomaar een auto, maar een spaceship. Zoals gewoonlijk werd Bond achtervolgt door zijn vijanden die ditmaal ook helikopters in hadden geschakeld. Bond kon niet anders dan het water induiken met zijn auto, echter was dit geen enkel probleem voor de Lotus die zich transformeerde in een onderzeeër. Zo ontkwam Bond van zijn vijanden en reed hij terug op het land alsof er niks was gebeurd. De auto beschikte over een periscoop, torpedo’s en raketten.
Maar was de auto ook snel op het land? De Lotus had niks te klagen met een 2.0 liter motor die zorgde voor een goede 160 PK. Vergeleken met de vorige modellen werd het weer een handgeschakelde 5 bak in plaats van een automaat. Echter was dit onbelangrijk, want de onderzeeër functie maakte alles goed. De auto was alleen te zien in ‘The Spy Who Loved Me’ (1977).
10. Lotus Esprit Turbo (1981)
Door het grote succes van de Lotus in de film ervoor werd de Lotus teruggebracht alleen met wat meer pit erin in de film ‘For Your Eyes Only’ (1981). Dit keer was het geen achtervolging waardoor Bond in het water belandde, maar ging alles vrij simpel vanzelf zou je zeggen. De auto beschikte over een veiligheidssysteem waarbij de vijand het raam insloeg van de auto toen deze stil stond en langs liep wat ervoor zorgde dat de auto ontplofte. Zo had Bond weer een vijand minder om zich zorgen om te maken.
De turbo bij de Lotus zal toch wel ergens voor staan wat te maken heeft met meer PK? De Lotus had een totaal vermogen van 210 PK en ging van 0 – 100 km/h in 6 seconden. Dit was wel een tandje sneller dan de Lotus Esprit S1. Verder lag in de turbo een 2.0 liter motor een 5 versnellingsbak en een turbo.
11. Citroën 2CV (1981)
Even heel wat anders dan die fantastische Lotus, ditmaal stapte Bond in de auto van zijn vriendin Melina Havelock. De auto was eerder schattig te noemen dan een 007 bolide, helaas was de Lotus Esprit opgeblazen en moest Bond in de film ‘For Your Eyes Only’ (1981) overstappen naar de Citroën. Uiteindelijk legde zijn vriendin de auto op zijn kant in een achtervolging, gelukkig duwde de lokale bewoners hem weer recht en nam Bond het stuur weer over, zouden mannen dan toch beter kunnen rijden? Nadat ze van plek hadden gewisseld wisten ze wel te ontkomen van de vijand zonder om te vallen.
De Citroën was duidelijke niet de beste Bond auto allertijden. Een auto moet op zijn minst voldoen aan veel vermogen en dit miste de Citroën al. Die beschikte namelijk over een luchtgekoelde 375 cc motor met 9 PK… Verder was de auto handgeschakeld met 4 versnellingen.
12. Bajaj RE (1983)
Als je denkt dat het niet erger kan dan de Citroen 2CV dan heb je de film ‘Octopussy’ (1983) nog niet gezien. De Bajaj RE wordt ook wel in de volksmond een tuk-tuk genoemd de toeristenattractie in vooral Azië. Samen met zijn collega agent Vijay spotten ze de vijand achter zich en belanden ze in een achtervolging. De Baja RE was echter geen normale tuk-tuk maar deze was opgevoerd door Q in zijn lab. Er zat een krachtige motor in wat er ook voor zorgde dat de tuk-tuk op twee wielen kon rijden en ze zo van de vijand wisten te ontsnappen.
De Bajaj RE had PK technisch nog betere prestaties dan de Citroën, namelijk 9 – 15 PK met een maximale snelheid van 70 km/h. De tuk-tuk had een 4-takt benzinemotor met 150 tot 200 ccm. De tuk-tuk kwam gelukkig alleen voor in de film ‘Octopussy’ (1983).
13. Renault 11 Taxi (1985)
Blijkbaar was het taxi idee van de Bajaj RE nog niet zo een slecht idee en werd dit doorgezet naar de volgende film bij ‘A View to Kill’ (1985). Bond achtervolgde zijn vijand die van de Eiffel toren sprong door in een Renault Taxi te springen en er achteraan te racen. Bond had een uitbundige rijstijl hierdoor reed hij zijn dak van de Renault eraf en verandert de Renault in een cabriolet. Na dit incident bleef de auto ook niet ongedeerd, want toen een bestuurder tegen zijn achterkant aanreed verloor Bond ook de helft van zijn voertuig inclusief wielen. Toch reed Bond verder door de ligging van de motor en kwam die zo toch nog van de vijand af. Misschien is een motor aan de voorkant dan toch voor iets handig?
De Renault 11 Taxi was geproduceerd met 105 PK en een 1.7 liter motor. Het is natuurlijk lastig om de specificaties te benoemen van een halve Renault, maar toch kwam hij nog voorruit. Gelukkig moest Bond dan ook nog een klein stukje rijden met een halve auto.
14. Rolls Royce Silver Cloud II (1962)
De Rolls Royce speelt een tragische rol in de film ‘A View to Kill’ (1985). Bond en zijn mede agent worden ontvoerd. Bond wordt bewusteloos geslagen terwijl de Rolls in het water gereden wordt. Bond wordt gelukkig nog wakker onderwater. Helaas was zijn collega al wel verdronken. Bond snakt naar adem en weet lucht te halen uit de banden van de Rolls, zo ontkomt Bond gelukkig toch nog maar helaas heeft de Rolls het niet overleefd. De plaatselijke vissers zouden de vangst vast niet erg hebben gevonden.
De Rolls Royce had een vermogen van maar liefst 180 PK met een 6 cilinder en een 6.2 liter V8 motor. De maximale snelheid was 183 km/h met een 4 traps-automaat. Dit prachtige exemplaar werd niet alleen getoond in de film ‘A View to Kill’ (1985), maar ook in ‘Thunderball’ (1965).
15. Aston Martin V8 Vantage Volante (1985)
George Lazenby was alweer verleden tijd, want Timothy Dalton ging zijn debuut maken in de film ‘The Living Daylights’ (1987). Na een lange afwezigheid van de Aston Martin modellen van 1971 tot 1987, kwam 007 terug met de Aston Martin V8 Vantage Volante. De Aston kwam meer in de buurt van de DB5 dan de DBS als het ging om gadgets. De auto beschikte over lasers, raketten, stalen spikes, kogelvrij glas en zelfvernietiging.
Het voertuig zelf beschikt over een totaal van 370 PK, een ZF 5-bak of 3 speed Chrysler automaat en een 5.3 Liter V8 motor. De auto was alleen te zien in de film ‘The Living Daylights’, wel werd er in ‘No Time To Die’ (2021) de Aston Martin V8 Saloon teruggebracht als callback van de Daltons Bond auto.
16. BMW Z3 (1995)
De producenten waren op zoek naar wat nieuws en kwamen zo uit bij een BMW. De BMW speelde niet een cruciale rol in de film ‘Goldeneye’ (1995), echter was de Z3 wel volgeladen met allerlei verschillende gadgets. De Z3 beschikte over een schietstoel, raketten, radar, kogelvrij en een parachute-remsysteem. Bond heeft in de auto gereden richting het vliegtuig en heeft de auto vervolgens aan een collega gegeven met de opdracht niet op knopjes te drukken…
De auto zelf produceerde 140 PK met een topsnelheid van 204 km/h. De BMW Z3 was snel op de 100 km/h met een tijd van 5.5 seconden. Van het model werden in totaal 297.088 geproduceerd tussen 1995 en 2002 en kregen ze maar liefst 12 keer een facelift om met de tijd mee te gaan. De BMW Z3 kwam alleen voor in de film ‘Goldeneye’ (1995) samen met de Aston Martin DB5.
17. BMW 750iL (1997)
Na de eerste BMW vonden de producenten het een goed idee om in de volgende film ‘Tomorrow Never Dies’ (1997) hierop door te gaan. Een Bond film zal een Bond film niet zijn zonder achtervolging en ook de BMW 750iL werd hiervoor gebruikt. Ditmaal zat de auto volgeladen met gadgets die beter waren dan alle auto’s hiervoor. De BMW 750iL beschikte over: kogelvrij glas, machinegeweer, raketten op het dak, zelf opblazende banden, traangas spuiters en via zijn telefoon kon hij de auto besturen.
De BMW 750iL mocht er ook zeker wezen als het om snelheid gaat met maar liefst 346 PK en een topsnelheid van 250 km/h. De auto beschikte over een 5 traps-automaat met een 5.4 liter V12 motor. Van 0 naar 100 km/h ging in 7.1 seconden. De auto was alleen te zien in de film ‘Tomorrow Never Dies’ (1997).
18. BMW Z8 (1999)
Na 2 films te hebben gehad met een BMW werd het drie keer scheepsrecht en kwam er nog een laatste BMW voor in de film ‘The World is Not Enough’ (1999). In een achtervolging met een helikopter wist Bond zijn vijand te raken door een raket af te schieten met zijn Z8. Nadat de helikopter uit de weg is komt er nog een tweede helikopter voor in de plaats. Dit keer met een grote cirkelzaag die de Z8 doormidden snijdt, dit was natuurlijk ook een prachtige reclamestunt voor BMW. De Z8 was verder nog bestuurbaar met een afstandsbediening en was hij bestemd tegen kogels.
De BMW Z8 werd gebouwd in Duitsland tussen 1999 en 2003 en in totaal zijn er maar 5.703 van geproduceerd. Onder de motorkap lag een 4.9 liter V8 motor, dit zorgde voor een totaal vermogen van 400 PK met een topsnelheid van 271 km/h, als dit niet snel genoeg is voor Bond dan weet ik het ook niet meer. De Z8 was nog onder de 5 seconden van 0 naar 100 km/h met een tijd van 4,9 seconden.
19. Ford Fairlane (1957)
De Ford Fairlane is niet een auto waar je aan denkt bij James Bond, maar toch kwam deze erin voor. Bond deed een verzoek bij zijn collega voor hi-tech gadgets, een wapen en een snelle auto in de film ‘Die Another Day’ (2002). Het wapen was in dit geval wel gelukt, maar de snelle auto niet helemaal. Echter had Bond nu wel een prachtige auto waarmee hij rustig aan reed en het plezier ervaarde van rijden.
De Ford Fairlane is niet zo sloom als dat je denkt, hij beschikt namelijk over 225 PK met een 5.1 liter V8 motor. De Ford was een automaat waarmee hij een topsnelheid wist te bereiken van 178 km/h met een acceleratie van 9,3 seconden naar de 100. Deze prachtige bolide kwam alleen voor in de film ‘Die Another Day’ (2002), maar de schoonheid van de auto heeft zeker zijn vruchten afgeworpen.
20. Aston Martin V12 Vanquish (2002)
In de film ‘Die Another Day’ (2002) kwam de Aston Martin Vanquish voor, met wel een hele speciale gadget. Voor Bond was het mogelijk om de auto volledig onzichtbaar te maken voor anderen. Hierdoor was het makkelijk om uit het zicht te blijven van de vijand, echter dacht Bond dat. In de achtervolging gebruikte zijn vijand warmtebeelden om de locatie te blijven volgen van Bond. 007 was niet makkelijk van ze af, de achtervolging duurde toch nog een goede 7 minuten waarna Bond toch wist weg te komen. Buiten zijn onzichtbaarheid functie beschikte de auto ook over raketten en machinegeweren.
De auto was een echt een uniek model met een vermogen van 460 PK, een 6-versnellingsbak zowel handgeschakeld als geautomatiseerd en heeft een 5.9 Liter V12 motor. Deze speciale Aston Martin was alleen te zien in de film ‘Die Another Day’ (2002).
21. Aston Martin DBS V12 (2006)
In de film ‘Casino Royale’ (2006) verscheen de Aston Martin DBS V12, waarbij de DBS als eerbetoon werd gebruikt naar de film ‘On Her Majesty’s Secret Service’ waar deze voor het laatst in voorkwam. Daniel Craig had de eer om over de weg te racen met dit monster. Echter heeft de auto het niet overleefd in de film. Toen Bond in een achtervolging zat voor de ontvoering van Vesper Lynd trof hij haar vastgebonden op de weg aan, wat ervoor zorgde dat hij 7 keer over de kop slaat. De producenten hadden een stapje teruggedaan in gadgets. Bij de Aston Martin V12 Vanquish was het mogelijk om onzichtbaar te zijn, maar dit was natuurlijk niet heel realistisch. Hierdoor hebben de producenten gekozen voor realistischere gadgets. Dit waren een defibrillator en een Walther P99 pistool met geluiddemper en magazijn.
Hoe zit het met de auto zelf? De auto beschikt over een totaal vermogen van 510 PK met een 6-traps ZF-automaat of een 6-traps Graziano handgeschakeld en een motorinhoud van 5.9 L voor de V12. De auto was niet alleen te zien in ‘Casino Royale’ (2006) maar ook in ‘Quantum of Solace’ (2008). Om de film Quantum of Solace te produceren kreeg de producent 10 Aston Martin’s tot zijn beschikking. De productie kreeg het voor elkaar om hiervan 7 te vernietigen. Als Aston Martin liefhebber zou dit vast pijn doen…
22. Aston Martin DBS Superleggera (2020)
In de nieuwste bond film verscheen het DBS-model weer, ditmaal werd het gereden door de nieuwe 007 Nomi (Lashana Lynch) om Bond in op te halen. Bond kon wel wat hulp gebruiken en hiervoor was de DBS Superleggera perfect. De auto bevatte geen gadgets voor zover te zien was.
De auto zelf was eigenlijk al een gadget opzicht met een snelheid van 715 PK en een acceleratie van 3.4 seconden naar de 100 km/u. De auto beschikte verder over een 8-traps ZF-automaat met een 5,2 Liter twin-turbo motor. De auto was alleen te zien in de film ‘No Time to Die (2021)’.
23. Aston Martin Valhalla (2022)
De laatste Aston Martin kan niet ontbreken, de Aston Martin Valhalla. In het lab van Q stond de auto gestald in de film ‘No Time to Die (2021)’. Wellicht een hint naar de rol van de auto in een volgende Bond film?
De auto beschikt over een angstaanjagende 950 PK met een acceleratie van 0 naar 100 km/u in slechts 2,5 seconden. In het model zit een 4.0 liter twin-turbo motor die in het midden is gemonteerd. Hopelijk zal de Valhalla te zien zijn in een toekomstige film als je het mij vraagt…
Wil jij je James Bond voelen?
We kunnen niet ontkennen dat James Bond een prachtige collectie heeft als het gaat om de auto’s in zijn film. Wat de collectie uniek maakt zijn de totaal verschillende soorten auto’s en functies die deze hadden in de films. Nu hebben wij van Cool Classic Club natuurlijk ook een aantal auto’s staan die je de uitstekende Bond ervaring kunnen geven. Hieronder staan alle auto’s uitgelicht die jou de nieuwe Bond kunnen maken!
Die van ons? De auto rijdt heerlijk en alles werkt naar behoren. Zo hoef je je geen zorgen te maken dat jij en Queen Elizabeth moet laten wachten voor jullie wekelijkse High-Tea Yatzhee sessie. De auto laat zich overigens perfect lenen voor ongevraagd ouderlijk advies in stijl. Niemand durft je immers tegen te spreken wanneer je komt aanzoeven in dit prachtig bruine stuk Engels historie. Alle historie is overigens aanwezig, en de auto is volledig origineel. Een waar collector’s item.
Voel je vrij om haar nader te bekijken…
Die van ons? Een beetje extra speciaal. Ze is een paar jaar geleden totaal gerestaureerd (nut and bolt) en gereviseerd. Bij de revisie is de motor herbouwd naar de 5.7 liter, wat neerkomt op extra verwende paarden voor je lange oprijlaan. Want die standaard 304 PK is behelpen, Charles! Haar volledige interieur is vervangen voor nieuwe Connolly koeien en alles is tot in detail teruggebracht naar hoe ze ooit haar eerste smiles a litre uitdeelde. Dit is overigens ook erkend (en gebadged) door de Aston Martin Heritage club. Nu jij, buurman! See you soon.
Voel je vrij om haar nader te bekijken…
Die van ons? Vanquish is een origineel Nederlands geleverde auto, en de beide eigenaren hebben de auto netjes altijd de stempeltjes gegeven. Onze Vanquish is in het prachtige Blue Sapphire met Kestrel Tan interieur, dat contrasteert mooi met je dinner jacket. Met de 42.500 kilometer op de teller is de auto net ingereden, en klaar voor nog veel kilometers. Suit up, Bond, this Vanquish gave you the license to thrill. Zien we je snel?
Voel je vrij om haar nader te bekijken…
Die van ons? Zoals James hem reed in de film, echter is die van ons iéts meer shaken, not stirred. Ze heeft een rood interieur, in plaats van geheel zwart. Eat your hart out Mr. Brosnan! Ze is volledig schadevrij, origineel Duits geleverd, gedocumenteerd en onderhouden bij een speciaal opgeleide Z8 specialist Van Poelgeest in Amstelveen.
Voel je vrij om haar nader te bekijken…